Anh Nguyễn Đức Nhiên, người nhiều năm liền trồng dưa và tuyên truyền cho bà con nông dân trồng dưa trên đất ruộng thôn Trần Xá nói riêng, xã Hàm Ninh nói chung chia sẻ “ Người xưa từng nói “nắng tốt dưa, mưa tốt lúa” nên trồng dưa chủ yếu vào thời tiết nắng hạn. Ở xã Hàm Ninh, dưa được trồng trên đất ruộng lúa, ở những chân ruộng có đất thịt nhẹ, đặc biệt là các chân ruộng cao nên thịt dưa giòn, ngọt đậm, thơm nhẹ. Qua mấy vụ đầu trồng dưa, chúng tôi được Trung tâm Khuyến nông huyện Quảng Ninh tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật. Gia đình tôi cũng như các hộ gia đình khác áp dụng kỹ thuật trồng phải lên luống, trải bạt Placstic để giữ độ ẩm cho đất. Ngoài giữ độ ẩm cho đất, trãi bạt còn phản chiếu ánh sáng mặt trời, tạo ánh sáng cho cây dưa quang hợp, kích thích cây phát triển, hạn chế cỏ mọc và hạn chế côn trùng, sâu bệnh phá hại đồng thời trải bạt còn hạn chế sự bốc hơi nước và phân bón đã bón xuống đất nên dưa năng suất cao hơn hẵn mấy hộ trồng không trãi bạt. Và, để dưa cho năng suất, người trồng nên lưu tâm là trồng dưa trên chân ruộng đó chỉ từ một vụ đến 2 vụ, vụ thứ 3 phải trồng trên chân ruộng khác”.

Người trồng dưa Hàm Ninh luôn tuân thủ quy trình kỹ thuật về thời vụ, chọn đất, giống dưa, quản lý đất trồng, bón phân, nước tưới, phòng trừ sâu bệnh. Riêng phòng trừ sâu bệnh, đây chính là bí quyết hết sức quan trọng để có dưa an toàn vệ sinh thực phẩm. Nếu không bơm thuốc thì cây dưa bị sâu bệnh, ảnh hưởng đến năng suất cây trồng, mà bơm thuốc thì ảnh hưởng đến chất lượng quả dưa. Theo anh Nguyễn Đức Nhiên “dưa hấu thường bị các loại sâu hại chính là rầy lửa, bọ trỉ, bọ rầy, sâu ăn tạp, sâu ăn lá, bệnh héo rũ, bệnh héo cây con, bệnh đốm lá gốc, bệnh đốm phấn. Người trồng cần áp dụng biện pháp phòng trừ tổng hợp như vệ sinh đồng ruộng, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật mà thuốc phải nằm trong danh mục được phép sử dụng.  Sau khi trồng dưa từ 20 đến 25 ngày mới bắt đầu bơm thuốc, đến khi thu hoạch nếu trời nắng thì không cần bơm vì sâu bệnh không có; nếu trời mưa thì bơm nhưng bơm lần cuối là  trước khi thu hoạch phải từ 10 ngày đến nữa tháng trở lên để dưa không bị ảnh hưởng. Nếu không đủ thời gian đó, đặc biệt là 7 ngày kể từ khi bơm thuốc mà thu hoạch thì dư lượng thuốc chắc chắn sẽ còn trong thịt quả dưa nên dưa không đảm bảo an toàn thực phẩm. Trên thực tế, nhờ thời tiết hè- thu thuận nên hầu hết các hộ trồng dưa không bơm thuốc bảo vệ thực vật mà chỉ sử dụng phân hữu cơ để bón cho cây.

Dưa hấu Hàm Ninh năng suất, chất lượng nên hàng năm có nhiều người trồng. Anh Trần văn Hiệp- người trồng dưa ở thôn Trần Xá cho biết “Gia đình tôi trồng dưa hấu đã nhiều năm, năm nay thời tiết thuận nên cây dưa phát triển tốt. Trên diện tích 5 sào, với giống dưa 757, từ khi trồng đến nay là 55 ngày, dưa cho quả nhiều, các quả to đồng đều, nặng từ 3,5 kg đến 4,5 kg/quả. Ước tính, năng suất đạt 1,5 tấn/sào, với 5 sào cho thu hoạch 7,5 tấn dưa, tôi bán sỹ giá từ 11 đến 12.000đ/kg, giá bán lẻ từ 13 đến 15.000 đ/kg”.

Theo đánh giá của lãnh đạo địa phương và người tiêu dùng, dưa hấu Hàm Ninh võ mỏng, đỏ tươi, thịt dưa giòn, ngọt đậm, không tơi xốp. Trong các giống dưa được trồng như Hoàn Châu, 757, Hắc Mỹ Nhân, Mũi tên đỏ và Việt Thái thì 2 giống Hoàn Châu và 757 cho năng suất và chất lượng hơn cả. Do đặc điểm đất ruộng Hàm Ninh và thời tiết nắng nên hàng năm, năng suất dưa thường ổn định, giá bán cao hơn nhiều so với những địa phương khác.

 Cũng như những năm trước, năm nay người trồng dưa ở Hàm Ninh rải đều các thôn Trần Xá, Quyết Tiến, Trường Niên và Hàm Hòa, trong đó 2 thôn Trường Niên và Hàm Hòa có nhiều hộ trồng và diện tích trồng nhiều nhất, trong đó thôn Hàm Hòa  trồng dưa chiếm gần nữa diện tích cả xã. Ông Võ Hữu Cương- Phó Chủ tịch UBND xã Hàm Ninh phấn khởi nói “Đất ruộng Hàm Ninh rất thích hợp với dưa hấu. Đặc điểm dưa Hàm Ninh luôn có quả to, nặng từ 3 kg đến 4,5 kg, võ mỏng, ngọt lịm hơn nhiều vùng đất khác nên khách hàng ưa chuộng mặc dù giá bán bao giờ cũng cao hơn nhiều. Năm nay, thời tiết thuận nên cây dưa phát triển tốt, năng suất đạt cao, bình quân 30 tấn/ha. Với giá bán hiện tại, ước tính cho thu nhập từ 400 đến 450 triệu đồng/ha, cao gấp trồng lúa từ 4 đến 5 lần trên một đơn vị diện tích. Nhờ trồng dưa rãi vụ đồng đều nên từ nay đến dịp Quốc khánh 2/9, hầu như thời điểm nào dưa cũng có để bán”.

Với vị ngọt đẳng cấp của dưa hấu Hàm Ninh và được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nông sản sạch OCOP 3 sao đặc sản của xã Hàm Ninh ngày càng được khách hàng, người tiêu dùng tin tưởng, tiêu thụ nhiều, người nông dân Hàm Ninh dần dần yên tâm với “đầu ra”.

                                                                                                   THÁI TOẢN