Trước đây, gia đình anh Mai Bá Lương, chị Trần Thị Mơ ở thôn Lệ Kỳ III, xã Vĩnh Ninh thuộc diện hộ nghèo lâu năm của xã. Cuộc sống chủ yếu dựa vào vài sào ruộng khoán và thu nhập từ nghề phụ hồ của ông Lương nên gặp rất nhiều khó khăn vật vã. Sau khi được tư vấn việc làm, xuất khẩu lao động, cuối năm 2018, gia đình anh chị đã quyết định cho người con trai là Mai Bá Thiện vừa tốt nghiệp cao đẵng nghề sửa chữa ô tô, đi xuất khẩu lao động tại Đài Loan, với mức thu nhập 20-25 triệu đồng/tháng. Nhờ vậy, anh chị không những đã xây dựng được ngôi nhà của mình mà còn xây dựng thêm được một ngôi nhà hai tầng cho con trai. Anh Mai Bá Lương cho biết “Từ ngày con trai đi xuất khẩu lao động, gia đình tôi không những thoát nghèo mà cuộc sống ngày càng khấm khá hơn; không những vậy, vợ chồng tôi luôn dành dụm, tiết kiệm số tiền con gửi về và đã xây cho nó được một ngôi nhà để sau này về nước có cơ ngơi ổn định, lập gia đình và xây dựng cuộc sống hạnh phúc”.

Huyện Quảng Ninh có khoảng 57.967/91.662 người trong độ tuổi lao động, chiếm tỷ lệ hơn 63% dân số, chủ yếu là lao động nông nghiệp, phần lớn là lao động phổ thông chưa qua đào tạo, chất lượng thấp, giải quyết việc làm mang tính mùa vụ, không ổn định.

Ông Lê Ngọc Huân, Phó chủ tịch Thường trực UBND huyện Quảng Ninh cho biết: “Nhằm giải quyết việc làm, tạo thu nhập cho người dân góp phần giảm nghèo bền vững, đồng thời nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn, những năm qua, huyện Quảng Ninh quan tâm đến việc giải quyết việc làm cho người lao động, đặc biệt chú trọng chính sách đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Trong kế hoạch phát triển nguồn nhân lực huyện Quảng Ninh giai đoạn 2021-2025, mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, toàn huyện có từ 3.000 - 3.500 lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài theo hợp đồng, trong đó lao động qua đào tạo nghề chiếm 60%.

UBND huyện cũng đã chỉ đạo các ngành chức năng tạo điều kiện cho các đơn vị được cấp phép đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài đến làm việc tại địa phương; theo đó, hàng năm có khoảng 10 đơn vị được giới thiệu về các xã, thị trấn thực hiện công tác tuyên truyền, tuyển dụng lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, chủ yếu là ở các nước Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Năm 2023, huyện cũng đã có chính sách hỗ trợ 10 triệu đồng/người đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng lao động”.

Hằng năm, cùng với việc xây dựng kế hoạch và giao chỉ tiêu cụ thể cho từng xã, thị trấn triển khai thực hiện công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, huyện Quảng Ninh đã thường xuyên chỉ đạo đạo các cơ quan, đơn vị, địa phương liên quan đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá thông tin sâu rộng về chính sách, quyền lợi nghĩa vụ, trách nhiệm của cá nhân, tổ chức liên quan đến đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có uy tín, tư cách pháp nhân tuyển xuất khẩu lao động và duy trì có hiệu quả mô hình liên kết giữa chính quyền xã, thị trấn với đơn vị tuyển chọn lao động đi làm việc ở nước ngoài theo yêu cầu thị trường. đồng thời thường xuyên phối hợp với Trung tâm dịch vụ việc làm Quảng Bình tổ chức tuyên truyền, tư vấn, giới thiệu việc làm cho quân nhân xuất ngũ và lao động ở các địa phương thông qua việc tổ chức hội nghị phổ biến triển khai các thông báo tuyển dụng và kế hoạch tuyển chọn lao động tại các thôn, bản, tổ dân phố, cụm dân cư.

Cùng với đó, tập trung tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, tỉnh và huyện về chính sách hỗ trợ việc làm nói chung và hỗ trợ người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nói riêng nhằm nâng cao nhận thức cho Nhân dân.

Ông Nguyễn Tuấn Ngọc, Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội huyện Quảng Ninh cho biết “Việc tuyên truyền các chính sách hỗ trợ vay vốn cho người lao động trên địa bàn huyện đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng được luôn được Ngân hàng Chính sách xã hội huyện chú trọng. Trong thời gian qua, đơn vị đã phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, các tổ chức chính trị - xã hội nhận uỷ thác, các cơ quan truyền thông trên địa bàn tỉnh, huyện thực hiện tuyên truyền sâu rộng các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước đối với tín dụng chính sách đến toàn thể người dân trên địa bàn, trong đó có chương trình cho vay xuất khẩu lao động. Từ đầu năm 2018 đến hết tháng 3 năm 2023, Ngân hàng Chính sách xã hội huyện đã giải ngân 2 tỷ 257 triệu đồng cho 35 lao động thuộc diện hộ nghèo, hộ cận nghèo đi làm việc tại nước ngoài. Các lao động được vay vốn đều chấp hành đúng theo nghĩa vụ đã cam kết; đến thời điểm hiện tại chưa có lao động nào không chấp hành nghĩa vụ trả nợ theo cam kết”.

Có thể nói công tác giải quyết việc làm nói chung và việc đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng nói riêng trên địa bàn huyện Quảng Ninh trong những năm qua đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện. Từ đầu năm 2018 đến nay, toàn huyện Quảng Ninh có 1.860 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng lao động, với thu ngập bình quân từ 15-30 triệu đồng/người/tháng. Một số địa phương có số lượng người đi lao động ở nước ngoài khá cao như Hải Ninh, Vĩnh Ninh, Xuân Ninh vv…

Ông Phạm Văn Liệu, Chủ tịch UBND xã Hải Ninh cho biết “Cùng với việc chú trọng phát triển kinh tế biển và các ngành nghề chế biến hải sản, những năm qua, xã Hải Ninh đã tuyên truyền, vận động người dân đi làm việc tại nước ngoài theo hợp đồng lao động. Hiện nay, trên địa bàn xã có khoảng 630 người dân xuất khẩu lao động tại các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan…hàng năm đưa về cho gia đình từ 170 đến 175 tỷ đồng, đây là nguồn thu nhập lớn, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội địa phương ngày càng phát triển”.

Thực tế cho thấy, việc xuất khẩu lao động trên địa bàn huyện trong những năm qua đã góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình; hơn nữa người xuất khẩu lao động sẽ có tác phong làm việc công nghiệp, kỷ luật lao động, sẵn sàng tham gia thị trường việc làm sau khi trở về nước; cùng với đó là góp phần quan trọng làm giảm bớt các tệ nạn xã hội do tình trạng thất nghiệp gây ra vv…Tuy nhiên, công tác xuất khẩu lao động vẫn còn một số tồn tại hạn chế như chất lượng nguồn lao động của huyện chưa cao, thiếu tác phong công nghiệp, trình độ ngoại ngữ, tay nghề chưa đáp ứng tiêu chuẩn, điều kiện của các thị trường cần lao động; một số lao động đi làm việc ở nước ngoài bất hợp pháp. Một số trường hợp doanh nghiệp đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài khi tuyển dụng thông báo về thu nhập, vị trí việc làm, điều kiện làm việc,… không đúng với thực tế, đây cũng là một trong những nguyên nhân, người lao động bỏ trốn, làm việc bất hợp pháp; một bộ phận người lao động vi phạm hợp đồng lao động, không chấp hành nội quy lao động và đặc biệt là vấn đề bỏ trốn khỏi nơi làm việc, cư trú bất hợp pháp ở nước ngoài... làm ảnh hưởng đến uy tín hợp tác quốc tế và vi phạm pháp luật nghiêm trọng.

Trong thời gian tới, cùng với việc tăng cường vai trò lãnh đạo chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức Mặt trận, đoàn thể đối với công tác xuất khẩu lao động, huyện Quảng Ninh tiếp tục tuyên truyền rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng về ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác xuất khẩu lao động; tuyên truyền về Luật lao động của Việt Nam, các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng đối với công tác xuất khẩu lao động để mọi người hiểu đầy đủ về quyền lợi và nghĩa vụ khi tham gia xuất khẩu lao động; nhất là ý thức của lao động trong việc chấp hành  pháp luật lao động, phong tục tập quán của nước tiếp nhận lao động, để người lao động thực hiện hợp đồng thuận lợi hơn, tránh tình trạng bỏ lỡ hợp đồng; thông tin thường xuyên công tác đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, nhu cầu tuyển dụng các thị trường xuất khẩu lao động; phối hợp với các doanh nghiệp được phép đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng về hoạt động tại địa phương, đặc biệt chú ý đến các thị trường lao động có thu nhập cao. Bên cạnh đó, huyện tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp về đào tạo và giáo dục định hướng nghề nghiệp cho người lao động, tạo nguồn cung lao động có chất lượng để đưa đi làm việc ở thị trường các nước có việc làm ổn định, thu nhập cao phù hợp với điều kiện làm việc sinh hoạt và trình độ của người lao động.

Ng. Khang